bruisende zaken

De Nieuwstadskerk

De Nieuwstadskerk

01-08-2019

Zutphen kent een rijke religieuze geschiedenis. Dit is ook nu nog terug te zien in de verschillende kerken en andere religieuze gebouwen, elk met hun eigen geschiedenis en hun eigen verhaal. De functies van de gebouwen zijn in de loop der eeuwen veranderd. Zo worden diverse panden inmiddels niet meer als religieus centrum gebruikt, maar hebben ze een nieuwe bestemming gekregen. Dat zij toch nog van grote waarde zijn voor de stad, moge duidelijk zijn. Een nieuwe stadswandeling verbindt religieus erfgoed in de binnenstad van Zutphen met elkaar.

De route is samengesteld door het Erfgoedcentrum Zutphen van de gemeente Zutphen, in samenwerking met Stichting Zutphen Promotie.

Haal de route op bij de VVV aan de Houtmarkt 75 en/of download de gratis audiotour op je mobiele telefoon. Voor meer informatie: www.inzutphen.nl/nl/religieus-erfgoedroute

Zo werkt de audiotour:
1. Download ‘Podcatcher audio guide’ op je smartphone: App Store & Google Play
2. Open de app.
3. Tik om te starten.
4. Zoek op ‘Stedelijk Museum Zutphen’.
5. Selecteer de audiotour ‘Religieus Erfgoedroute Zutphen’.
6. Download de tour en start bij een van de tien kerken.  

Veel luister- en wandelplezier!

De Sint Jan de Doperkerk, ook wel de Nieuwstadskerk genoemd, is een gotische kerk. Hij werd voor het eerst vermeld in 1272 als ‘Kerk van Onze Lieve Vrouwe in de Nieuwstad’. Destijds fungeerde hij als kerk van de zelfstandige stad de Nieuwstad, dat in 1312 als stadsdeel bij Zutphen werd gevoegd.

De kerk is meerdere malen verbouwd. Omstreeks 1460 werd het driehoekig gesloten koor gebouwd en de kerk van een dakruiter voorzien. In de tweede helft van de vijftiende eeuw volgde een uitbreiding aan de zuidzijde en omstreeks 1500 werd de kerk nogmaals uitgebreid, dit keer aan de noordzijde.

In de kerk staat een orgel van de Groningse orgelbouwer J.W. Timpe. Aanvankelijk stond dit instrument in de Doopsgezinde kerk in Groningen, maar in 1818 is het naar Zutphen gebracht.

Tachtigjarige Oorlog

De kerk is gesticht als parochiekerk. Gedurende de roerige tijden van de Tachtigjarige Oorlog volgde een periode van afwisselend gebruik door protestanten, katholieken en soldaten van het garnizoen aan de Isendoornstraat. De soldaten gebruikten het onder andere als hospitaal, paardenstal en bakkerij. Koning Lodewijk Napoleon Bonaparte schonk de kerk begin negentiende eeuw terug aan de katholieke gemeenschap, die het omdoopte tot de Sint Jan de Doperkerk.

Willem van den Berg

Op 10 juni 1572 nam graaf Willem van den Bergh, aanvoerder van een geuzenleger, de stad Zutphen in. Dit was onderdeel van het offensief van Willem van Oranje tegen de Spanjaarden. Kerken, kloosters en burgers werden niet gespaard, en de katholieke Nieuwstadskerk evenmin. Staatse troepen vernielden ramen, verkrachtten nonnen en plunderden de kerk. Alles wat katholiek was moest het ontgelden, waaronder de gebrandschilderde ramen van de kerk. Tijdens archeologische opgravingen in 1999 zijn de oude kerkramen in honderdduizenden stukjes teruggevonden. De ramen moeten rijkversierd zijn geweest, want er is glas in allerlei kleuren aangetroffen. Ook is de kwaliteit van het glas erg goed bewaard gebleven. Waarschijnlijk heeft Johan ter Knocke, de kerkmeester ten tijde van de vernielingen, ze bewust begraven. De Nieuwstadskerk moet er voor de plundering van 1572 zeer indrukwekkend hebben uitgezien.

Opmerkelijk is dat graaf Willem van den Bergh, als zwager van Willem van Oranje, van de Staatse kant naar de Spaanse kant overliep. Doordat zijn ambitie om stadhouder van Gelderland te worden niet werd vervuld – zijn zwager Jan van Nassau kreeg deze post – startte Van den Bergh geheime onderhandelingen met de Prins van Parma. Ondanks dat Van den Bergh later tóch stadhouder werd, bleef hij contact houden met Van Parma. Toen dit bekend werd, werd Van den Bergh met zijn vrouw vastgezet, maar vanwege te weinig bewijs toch weer vrijgelaten. Daarna koos hij definitief en openlijk voor de Spaanse kant.

 

Informatie over Zutphen kun je vinden: www.historiezutphen.nl www.zutphenopdekaart.nl www.regionaalarchiefzutphen.nl

Delen


MEER BRUISENDE ZAKEN


EDITIE VAN DE MAAND


bekijk vorige edities


BLIJF ALTIJD OP DE HOOGTE MET DE BRUIST NIEUWSBRIEF

 

Mocht je de nieuwsbrief niet meer willen ontvangen, dan kun je je onderaan de desbetreffende nieuwsbrief eenvoudig afmelden.

Wij nemen de privacy van persoonsgegevens zeer serieus. Je persoonlijke gegevens worden niet aan derden verkocht of verstrekt zonder dat er door jou toestemming wordt gegeven. Wij verwerken persoonsgegevens alleen voor het doel waarvoor ze zijn verstrekt en in overeenstemming met de Algemene Verordening Gegevens Bescherming (AVG).