De verdwenen wijk De Polsbroek

Bij de voorbereiding van de lezing in 2016 over de Wijk de Polsbroek voor de Historische Vereniging Zutphen kwam ik o.a. een citaat tegen die naar aanleiding van een stadswandeling in 1832 is gemaakt over de Polsbroek en de Boompjeswal. Een streek, waar men bij de huizen uitgestrekte tuinen vindt die welke veelal door tuinlieden wordt bewoond. Boompjeswal, de heerlijkste bloemen. Hoe anders was het in 1889 toen veel mensen de Polsbroek meden.

Historie
Er is weinig over de Polsbroek geschreven. Ook in de Raad van Zutphen is er niet veel aandacht voor deze wijk geweest. Met uitzondering van de socialisten in de raad. In 1952 heeft mevrouw van Twuyer op verzoek van de Gemeente een onderzoek gedaan over het wonen in en de wijze waarop men van buitenaf naar de wijk keek. Kinderen die buiten de wijk woonden mochten niet met de kinderen in de Polsbroek spelen. Of als men naar het vroegere Graaf Ottobad aan de Graaf Ottosingel wilde, kinderen niet via de Polsbroek, Groenesteeg mochten maar via de Laarstraat!

Sociaal
Een van de conclusies uit het onderzoek is dat ondanks de armoede, de krotten en de vechtpartijen er ook sprake is van gezelligheid en saamhorigheidsgevoel. Dit ondanks de erbarmelijke toestanden in de Polsbroek is er nooit aanleiding geweest voor ernstige sociale onrust. In de 19e en begin 20e eeuw was er sprake van sociale stabiliteit.

Hygiëne
Van enige hygiëne in de wijk was weinig te merken. Open mestbakken, mestvaalten en mestputten. In “sekreten” lagen soms de “menschelijke” uitwerpselen zichtbaar. De meeste privaten stonden, hier en daar in een “onafgeschoten hoekjen”.

Woningbouw
In 1906/1907 had 48% van de woningen een vloeroppervlak van minder van 20 m2. Waarin soms gezinnen van 7 tot 10 personen en zelfs 18 personen in één woning was ook geen uitzondering. Vaak hadden deze woningen geen achteruitgang. Slechts 44% beschikten over een achteruitgang, met tuintje en/of bleekveldjes.

Cafés
Berucht waren de kroegen en logementen. Maar ook de Wienerbar roept bij veel Zutphenezen herinneringen en/of verhalen op.

Slot
Er is nog steeds veel belangstelling voor de voormalige wijk de Polsbroek. Alleen de namen van de straten herinneren nog aan de vroegere periode. Ook blijkt de wijk nog steeds bij veel mensen een warm plekje in hun hart te hebben. Getuige de grote opkomst bij de diverse lezingen over deze unieke Wijk.

Ap Lammers

Voor meer informatie: www.historiezutphen.nl www.zutphenopdekaart.nl www.regionaalarchiefzutphen.nl