Schuilkapel ‘De Wildeman’

Zutphen kent een rijke religieuze geschiedenis. Dit wordt weerspiegeld in de gebouwen waarin die religies werden gehuisvest en uitgeoefend. Het diverse erfgoed in Zutphen wordt in 2018 verbonden in de Religieus Erfgoedroute. Alle gebouwen hebben hun eigen verhaal en geschiedenis, zijn al heel oud of juist nog relatief jong, vertellen bekende verhalen, maar ook onontdekte en spannende geschiedenissen.

De route is samengesteld door het Erfgoedcentrum Zutphen van de gemeente Zutphen, in samenwerking met Stichting Zutphen Promotie. Haal de route op bij de VVV aan de Houtmarkt 75 en/of download de gratis audiotour op je mobiele telefoon. Voor meer informatie: www.inzutphen.nl/nl/religieus-erfgoedroute Zo werkt de audiotour: 1. Download ‘Podcatcher audio guide’ op je smartphone: App Store & Google Play 2. Open de app. 3. Tik om te starten. 4. Zoek op ‘Stedelijk Museum Zutphen’. 5. Selecteer de audiotour ‘Religieus Erfgoedroute Zutphen’. 6. Download de tour en start bij een van de tien kerken. Veel luister- en wandelplezier!

Aan de Zaadmarkt bevond zich in de vijftiende eeuw al de herberg ‘De Wildeman’. Achter de herberg, aan de Rodetorenstraat, waren de stallen onder in het pakhuis bedoeld voor wijnhandel. De panden zijn in de zeventiende eeuw met elkaar verbonden door een tussenbouw door de rooms-katholieke, vermogende familie Haeck.

Sterrenhemel

Op de bovenste verdieping van de tussenbouw is een eigenaardige kamer ingericht die als katholieke schuilkapel heeft gediend. De kapel is alleen bereikbaar via een houten wenteltrap in het pakhuis, een directe toegang via de herberg is nooit gevonden. De kapel is klein, ongeveer 6 bij 4 meter, net voldoende voor 30 personen. Het plafond bestaat uit een houten gewelf dat blauw is geschilderd met witte sterren, als een sterrenhemel.

Verborgen kerken

Geloofsvrijheid is niet altijd vanzelfsprekend geweest, zo ook niet in Zutphen. In de eerste helft van de zestiende eeuw bestond in Zutphen al aanhang voor reformatorisch gedachtegoed. Tussen 1572 en 1579 ging Zutphen over en weer tussen Staatse en Spaanse troepen. Toen Zutphen zich op 11 januari 1580 aansloot bij de Unie van Utrecht werd de positie van de katholieken zeer benauwd. Na de Reformatie was het openlijk belijden van het katholicisme totaal verboden.

Originele tekst uit 1633

Dese nafolgende personen sullen an de Stadt hebben to betaelen sonder contradictie t’gene hyer onder to seen, vermits sij haer tegens der heeren verbot ten huijse van die Weduwe Haeckx in die vergaederinge der pausgesinden hebben laeten vinden, wesende Sacraments dach den 20 Juny 1633.

Vertaalde tekst

Deze navolgende personen zullen aan de stad hebben te betalen zonder contradictie hetgeen hier onder te zien, vermits zij zich tegen de Heer verboden, ten huizen van de Weduwe Haeckx, vergadering van de pausgezinden hebben laten vinden. Geweest op Sacramentsdag 20 juni 1633.

Aan de Zaadmarkt bevond zich in de vijftiende eeuw al de herberg ‘De Wildeman’. Achter de herberg, aan de Rodetorenstraat, waren de stallen onder in het pakhuis bedoeld voor wijnhandel. De panden zijn in de zeventiende eeuw met elkaar verbonden door een tussenbouw door de rooms-katholieke, vermogende familie Haeck.

Sterrenhemel

Op de bovenste verdieping van de tussenbouw is een eigenaardige kamer ingericht die als katholieke schuilkapel heeft gediend. De kapel is alleen bereikbaar via een houten wenteltrap in het pakhuis, een directe toegang via de herberg is nooit gevonden. De kapel is klein, ongeveer 6 bij 4 meter, net voldoende voor 30 personen. Het plafond bestaat uit een houten gewelf dat blauw is geschilderd met witte sterren, als een sterrenhemel.

Verborgen kerken

Geloofsvrijheid is niet altijd vanzelfsprekend geweest, zo ook niet in Zutphen. In de eerste helft van de zestiende eeuw bestond in Zutphen al aanhang voor reformatorisch gedachtegoed. Tussen 1572 en 1579 ging Zutphen over en weer tussen Staatse en Spaanse troepen. Toen Zutphen zich op 11 januari 1580 aansloot bij de Unie van Utrecht werd de positie van de katholieken zeer benauwd. Na de Reformatie was het openlijk belijden van het katholicisme totaal verboden.

Katholieken werden daardoor veroordeeld het geloof in de schaduw van de stad te bedrijven. Net zoals elders in Nederland werden in Zutphen schuilplekken ingericht als kerk waar de diensten gehouden konden worden. In het Regionaal Archief Zutphen is een opvallende gebeurtenis vastgelegd die precies te dateren is op 20 juni 1633. In de schuilkapel is een inval geweest waarvan de gerechtelijke uitspraak is vastgelegd.

Daarna volgt een lange lijst met namen, beginnend met Adriana van Meelen, weduwe Gerrit Haac(k)s. Zij moet een boeten betalen van “tweehondert Caroli gulden”. Op de lijst staan vervolgens 29 andere namen, waaronder prominente Zutphenaren, die elk “vyef en twintich goltgl” oftewel 35 Caroli gulden, moeten betalen.

Het Geelvinck Muziek Musea

In het historische patriciërshuis “De Wildeman” is momenteel het Geelvinck Muziek musea gevestigd. Achter de imposante klassieke gevel van dit nog uit de late middeleeuwen stammende huis, vindt u stijlvol ingerichte kamers die u doen terugdromen naar de wereld van twee eeuwen geleden.

Ontdek Beethoven

Ook als u nooit naar klassieke muziek luistert, is dit gewoon een leuke tentoonstelling met veel historische weetjes. Nieuwsgierig om eens de toetsen te beroeren? Er staat een piano gereed om het even uit te proberen, ook als u het nog nooit gespeeld heeft.

Bent u een liefhebber?!

Dan zult u zien dat de collectie bestaat uit echte juweeltjes van piano’s uit de Nederlandse en Europese muziekgeschiedenis. En als u geoefend speler bent, laten wij u graag uw gang gaan op een heuse 19e-eeuwse Collard & Collard vleugel om uw kunnen te tonen.

Informatie over Zutphen kun je vinden: www.historiezutphen.nl www.zutphenopdekaart.nl www.erfgoedcentrumzutphen.nl